Między innymi te kwestie zostały poruszone przez podsekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa Jerzego Szmita w odpowiedzi na interpelacje nr 12229 posła Krzysztofa Sitarskiego.
Oszustwa polegające na zgłaszaniu sklasyfikowanych jako odpad samochodów jako pełnosprawnych dotyczą kwestii z zakresu regulacji ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz ustawy z o odpadach, które znajduję się we właściwości Ministra Środowiska. W związku z tym Jerzy Szmit zwrócił się do MŚ o przekazanie stanowiska w tej sprawie.
Kwestie tego jakie auto jest odpadem i jakie grożą nam kary za jego sprowadzenie do Polski, obszernie opisał Pan Sławomir Mazurek, Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Środowiska.
Pan Minister wyjaśnił czym jest odpad (szczególnie w postaci samochodu), oraz kiedy powstaje. Zwrócił także uwagę, że dla zakwalifikowania pojazdu jako odpadu, kluczową kwestią jest wystąpienie przesłanki „pozbycia się”, co na pewno ma miejsce w sytuacji, kiedy np. właściciel samochodu w ogłoszeniu o sprzedaży pojazdu określi go jako przeznaczony na części. Podkreślił również, że jedynym zgodnym z prawem sposobem zagospodarowania pojazdu będącego odpadem, jest jego demontaż w stacji demontażu. Osoby, które poza stacją demontażu dokonują: usunięcia z pojazdów wycofanych z eksploatacji elementów lub substancji niebezpiecznych, w tym płynów, wymontowania z pojazdów wycofanych z eksploatacji przedmiotów wyposażenia lub części nadających się do ponownego użycia, wymontowania z pojazdów wycofanych z eksploatacji elementów nadających się do odzysku lub recyklingu – podlegają karze pieniężnej od 10.000 do 300.000 zł.
Przy imporcie do Polski uszkodzonych samochodów, mamy do czynienia z problematyką międzynarodowego przemieszczania odpadów, regulowana przez rozporządzenie w sprawie przemieszczania odpadów oraz ustawę o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów.
W swoim piśmie, Pan Minister przytoczył teść dwóch wyroków NSA.
Pierwszy z dnia 18 czerwca 2015 r. (sygn. akt II OSK 2874/13), w którym wskazano, iż Nabycie przez pojazd statusu odpadu uzależnione jest od tego, czy w momencie przekroczenia granicy może on być wykorzystywany zgodnie z jego pierwotnym przeznaczeniem, a zatem, czy może on poruszać się po drogach. Z tej przyczyny w postępowaniu w sprawie dotyczącej międzynarodowego przemieszczania odpadów nie bada się możliwości przywrócenia pojazdowi stanu technicznego umożliwiającego dopuszczenie do ruchu drogowego. To co stanie się w przyszłości z pojazdem, nie ma wpływu na uzyskany przez niego status odpadu.
Drugi z dnia 8 listopada 2016 r. (sygn. akt II OSK 257/15), w którym NSA wyjaśnił, iż w sytuacji, gdy z treści zawartej i przedłożonej organom umowy wynika, że sprzedawca pozbywał się pojazdu z przeznaczeniem na części, to bez znaczenia wówczas pozostają takie okoliczności, jak w szczególności: rozmiar i skutki stwierdzonych uszkodzeń pojazdu, wielkość ubytku jego wartości, tudzież wysokość kosztów naprawy pojazdu w stosunku do jego wartości. Sąd wyjaśnił, że zbycie pojazdu z przeznaczeniem na części stanowi bez wątpienia jego „pozbycie się”, gdyż określenie to – jako przesłanka uznania za odpad – oznacza w istocie zmianę sposobu użytkowania wskazanego przedmiotu, czyli użytkowanie w inny sposób aniżeli nakazuje to przeznaczenie danego przedmiotu, a nowy sposób użytkowania mógłby wywoływać niekorzystne oddziaływanie na środowisko.
W opinii Ministra Środowiska, dla klasyfikacji pojazdu jako odpad istotne są trzy okoliczności:
1. Czy sprowadzony pojazd podlega rejestracji na terytorium Polski?
2. Czy zgodnie z wolą poprzedniego właściciela, pojazd przeznaczony jest do dalszego użytkowania na drogach publicznych?
3. Czy ewentualne uszkodzenia pojazdu kwalifikują się do tzw. drobnych napraw?
Interpretacja rozróżniania pomiędzy odpadami w postaci pojazdów a pojazdami używanymi, wynika również z Wytycznych Korespondentów Nr 9. Zgodnie z nimi pojazd używany klasyfikowany jest zazwyczaj jako odpad, gdy spełnione jest co najmniej jedno z poniższych kryteriów:
-
istnienie świadectwa złomowania;
-
pojazd został pozyskany w ramach systemu zbierania odpadów lub przetwarzania odpadów;
-
pojazd jest przeznaczony do demontażu i ponownego użycia części zamiennych lub do strzępienia/złomowania;
-
wśród elementów składowych pojazdu, obok rzeczy osobistych, znajdują się części, których usunięcie jest konieczne, lub których wywóz jest zabroniony na mocy prawa Unii Europejskiej lub prawa krajowego;
-
pojazd został skreślony ze stanu/nie nadaje się do drobnych napraw/posiada znacznie uszkodzone istotne części (np. w wyniku wypadku) lub jest pocięty na kawałki (np. na pół);
-
dowody, o których mowa w punkcie 11 Wytycznych, nie zostały przedstawione na żądanie właściwych organów lub właściwych organów innego państwa, takich jak służby celne, Policja lub inne właściwe organy.
Dla kwalifikacji danego pojazdu jako odpadu, istotnym kryterium jest również stan techniczny pojazdu w momencie jego międzynarodowego przemieszczenia. Sprowadzenie uszkodzonego pojazdu, powinno być poprzedzone ustaleniem, czy pojazd ten spełnia kryteria pojazdu używanego nadającego się do naprawy. Pojazd używany nadający się do naprawy to taki pojazd, który może stać się przydatnym do ruchu drogowego, być wykorzystywany do swego pierwotnego przeznaczenia i spełniać europejskie normy bezpieczeństwa, po dokonaniu drobnych napraw, przy czym zakres drobnych napraw obejmuje:
-
pękniętą lub rozbitą przednią szybę;
-
rozbite lampy przednie lub tylne;
-
silnik wystawiony na działanie czynników atmosferycznych ze względu na brak maski;
-
nieotwierające lub niezamykające się drzwi lub drzwi zdjęte z zawiasów (każda para drzwi dołączona do pojazdu);
-
konieczność wymiany klocków hamulcowych;
-
rozładowany akumulator lub jego brak;
-
całkowicie zużyty bieżnik opon;
-
Uszkodzona jest nieistotna część pojazdu;
Pojazd powinien spełniać również dodatkowe warunki:
-
nie jest skreślony ze stanu (pojazd powypadkowy nienadający się do naprawy);
-
nie ma braków istotnych części i powierzchni/fragmentów (np. silnik, słupki, dach, oś, system wtrysku paliwa lub mocowanie skrzyni biegów) i nie są one poważnie uszkodzone, a ich naprawa nie przekracza wartości pojazdu w państwie wysyłki (np. po wypadku);
-
brak oznak demontażu, np. brakujące siedzenia.
Należy podkreślić, że w przypadku, gdy dany pojazd nie spełnia warunku wskazanego w pkt. 1, nie bada się okoliczności wskazanych w pkt. 2 i 3. Jeżeli dany pojazd spełnia warunek z pkt. 1, wtedy rozpatrywane są okoliczności opisane w pkt. 2, zaś dopiero w przypadku spełnienia warunków określonych w pkt. 1 i 2, badane są okoliczności wskazane w pkt. 3.
Należy ponadto zaznaczyć, że rozpatrując stan techniczny danego pojazdu, organ może zakwalifikować jako odpad nie tylko pojazd nienadający się do naprawienia (niemożność techniczna lub technologiczna albo nieopłacalność ekonomiczna, stan określany jako „szkoda całkowita”). Ewentualna naprawa i rejestracja pojazdu, nie wyklucza zakwalifikowania naprawionego pojazdu jako odpadu, bowiem w judykaturze utrwalony jest pogląd, że okoliczność, iż pojazd będzie mógł być poddany remontowi, nie wyklucza go spod kategorii odpadu.
W przypadku ujawnienia nielegalnego przemieszczenia odpadu w postaci pojazdu wycofanego z eksploatacji Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, nakłada karę pieniężną w wysokości od 50.000 do 300.000 zł. WIOŚ jest zobligowany do wszczęcia z urzędu postępowania administracyjnego oraz nałożenia kary pieniężnej na podmiot będący odbiorcą odpadów lub wysyłającym odpady nawet w przypadku nielegalnego przemieszczenia jednego odpadu!
Minister Środowiska poinformował, że organy Inspekcji Ochrony Środowiska podejmują liczne działania ograniczające ten proceder. Przede wszystkim prowadzony jest nadzór nad transgranicznym przemieszczaniem odpadów w postaci pojazdów i odpadów z pojazdów wspólnie z organami Służby Celnej, Straży Granicznej, Inspekcji Transportu Drogowego. WIOŚ reaguje także na każde powiadomienie o podejrzeniu nielegalnego przemieszczania odpadów w postaci pojazdów, z uwzględnieniem zgłoszeń anonimowych. Rocznie GIOŚ wszczyna średnio około 100 spraw w sprawie nielegalnego przemieszczania odpadów w postaci pojazdów oraz odpadów z pojazdów (np. w postaci części samochodowych, fragmentów pojazdów). Realizując powyższe zadania, GIOŚ podejmuje także współpracę z właściwymi jednostkami Policji oraz Prokuratury.
Inspekcja Ochrony Środowiska traktuje obszar nielegalnego przemieszczania odpadów jako jedno z zadań priorytetowych i podejmuje wszelkie możliwe działania w celu przeciwdziałania, zwalczania i ograniczania tej sfery nielegalnej aktywności.
Jerzy Szmit poinformował, że Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa nieustannie ma na uwadze, aby regulacje prawne w jak największym stopniu gwarantowały, że do ruchu drogowego będą dopuszczane sprawne i bezpieczne pojazdy, spełniające odpowiednie normy i wymagania.
Aktualnie w Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa prowadzone są prace legislacyjne nad zmianą ustawy Prawo o ruchu drogowym w celu usprawnienia systemu badań technicznych pojazdów oraz poprawienia ich jakości. Procedowany projekt ustawy pozwoli na wyeliminowanie z ruchu drogowego pojazdów niesprawnych technicznie oraz uszkodzonych.
Po przeczytaniu tego tekstu i całej odpowiedzi na interpelację posła Krzysztofa Sitarskiego, wiecie już na co zwrócić uwagę i jakich aut nie powinniście sprowadzać.
„Czerwona Lampka” powinna się Wam zaświecić w szczególności jeżeli:
-
z treści umowy wynika, że sprzedawca pozbywał się pojazdu z przeznaczeniem na części;
-
samochód nie nadaje się do drobnych napraw, w szczególności jeśli jest pocięty na kawałki (np. na pół);
-
z dokumentów pojazdu wynika, że został on skreślony ze stanu – nie powinien być rejestrowany;
-
wiecie, że istnieje świadectwo złomowania przedmiotowego samochodu.
WIOŚ może nałożyć na nas karę pieniężną w wysokości do 300.000 zł nawet w przypadku nielegalnego przemieszczenia tylko jednego samochodu zakwalifikowanego jako odpad!
Pamiętajcie również, że ewentualna naprawa i rejestracja pojazdu, nie wyklucza zakwalifikowania go jako odpad. Zwróćcie uwagę na to, że wynika to z wyroków NSA, od których w Polsce już się nie odwołacie…
Zapoznajcie się z całą odpowiedzią na interpelację nr 12229.
Napiszcie nam czy mieliście już do czynienia z WIOŚ i jak ewentualnie broniliście się przed tak wysokimi karami.
Źródło:
- Odpowiedź na interpelację 12229 – TUTAJ
- Wytyczne korespondentów nr 9 – TUTAJ
- Wyrok z dnia 18 czerwca 2015 r. (sygn. akt II OSK 2874/13) – TUTAJ
- Wyrok z dnia 8 listopada 2016 r. (sygn. akt II OSK 257/15) – TUTAJ
A co z pojazdami zabytkowymi?
Rozumiem, że w takim razie np mercedes 700k z 1939 roku znaleziony w szopie i „zgnity na amen” również należy zezłomować, a za jego sprowadzenie do Polski będzie nałożona kara?
Tego typu pojazdy są wykluczone ustawowo. Ewentualne złomowanie to są przepisy innej ustawy – ustawa o odpadach.
SZANOWNI NASZE PYTANIE, CZY SPRZEDACIE UŻYWANE CZĘŚCI SAMOCHODOWE NA EKSPORT DO CHORWACJI?
OCZEKUJĘ ODPOWIEDZI, NAJLEPSZE POZDROWIENIA
ODPADY SAMOCHODOWE KARLOVAC