Zawodowym sprzedawcom też zdarza się kupić samochód z przekręconym licznikiem. Często jest tak, że informację o przekręconym liczniku przekazuje dopiero klient, który kupił auto i dowiedział się o skręceniu licznika. Co wówczas zrobić?
Najlepiej skorzystać z rękojmi – tej samej na którą powołują się klienci. Rękojmia przysługuje także sprzedawcom zawodowym którzy kupili samochód od osoby prywatnej.Trzeba tylko pamiętać o podstawowych zasadach i nawykach, żeby zabezpieczyć swoje interesy.
Szybkie zawiadomienie o wadzie
O przekręconym liczniku należy jak najszybciej zawiadomić sprzedawcę – poprzedniego właściciela. Można powiadomić smsem, mailem, komunikatorem albo tradycyjnie listem. Nie polecam ograniczenia się tylko do telefonu, bo w razie sporu powoduje to trudności z udowodnieniem kto i o czym rozmawiał.
Najlepiej zawiadomić klienta-zbywcę niezwłocznie, czyli tak szybko jak się da w normalnym biegu spraw (z uwzględnieniem świąt i sytuacji nadzwyczajnych). Na pewno z powiadomieniem nie powinno się zwlekać dłużej niż kilka dni roboczych.
Jest to szczególnie ważne, a nawet kluczowe, jeśli samochód był kupiony od osoby prowadzącej działalność gospodarczą. Przepisy kodeksu cywilnego są tu bardzo rygorystyczne – mówią, że wszelkie uprawnienia z rękojmi nieodwołalnie wygasają, jeśli kupujący przedsiębiorca nie zawiadomił innego przedsiębiorcy o wadzie niezwłocznie po jej wykryciu. O niezgodności warto więc powiadamiać od razu, tym bardziej, że niektórzy prawnicy uważają, że wspomniany przepis o utracie uprawnień trzeba stosować także do sytuacji,gdy sprzedawca profesjonalny zgłasza wadę konsumentowi z dużym opóźnieniem.
Wysłać sprzedającemu dowody na przekręcenie licznika
Najlepiej wysłać dowody razem z zawiadomieniem o wadzie. W rękojmi to kupujący ma wykazać sprzedawcy, choćby ogólnie, że wada istnieje. Wynika to z regulacji Kodeksu cywilnego, przewidujących, że fakt ma udowodnić ten, kto z niego wywodzi skutki prawne (art. 6 Kc).
Nie ma ograniczeń co do rodzaju czy liczby dowodów na przekręcony licznik. Ze względów praktycznych przekręcenienajłatwiej wykazać wydrukiem z historiapojazdu.gov.pl, zaświadczeniem z przeglądów w ASO, raportem Carfax /AutoDNA lub informacją ze strony zagranicznej albo fakturą. Dowodem może być też raport z diagnostyki OBD.
Jeśli dowód przekręcenia licznika przekazał nam klient nabywca, nie ma przeszkód, aby takiego dowodu użyć w dla siebie, wysyłając go do poprzedniego właściciela.
Dalsze oświadczenia po zgłoszeniu wady
Przy przekręconym liczniku możemy skorzystać z dwóch podstawowych uprawnień z rękojmi – złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo o odstąpieniu od umowy.
Ważne jest zastanowienie się, jakiego skutku oczekujemy.
Jeśli jedynym kłopotem jest przekręcony licznik (kolejny nabywca chce pozostawić samochód, mamy na aucie dobrą marżę), należy rozważyć obniżenie ceny. W takim przypadku umowa sprzedaży dalej obowiązuje, a klient powinien zapłacić nam różnicę.
Klientowi należy wysłać oświadczenie o obniżeniu ceny zpodaniem konkretnej kwoty obniżenia i wezwaniem do zapłaty. Aby ustalić kwotę trzeba wycenić wartość samochodu z wadą i bez wady, a potem o taką różnicę skorygować proporcjonalnie cenę sprzedaży.
Odstąpienie powoduje rozwiązanie umowy. W typowych przypadkach rozliczenia z klientem zawiera się dwie odrębne umowy sprzedaży:
Odstąpienie powoduje rozwiązanie tylko tej drugiej umowy – sprzedaży samochodu klienta na rzecz autohandlu. Umowa, w której samochód z placu sprzedano klientowi pozostanie w mocy.
Aby odstąpić od umowy klientowi wysyłamy oświadczenie o odstąpieniu, najlepiej na piśmie (umowa może przewidywać, że odstąpienie bez pisma jest nieważne), wzywając do zwrotu ceny.
Ważne jest też, aby przed odstąpieniem sprawdzić, czy skala przekręconego licznika jest istotna w relacji do całego przebiegu i wieku.
Wprawdzie nie kręci się liczników na małe liczby, ale jeśli samochód ma „na blacie” duży przebieg np. ponad 300000 km, a my chcielibyśmy odstąpić używając dowodu na „przekręcenie” licznika o 10000 km, to możliwe, że nie da się skutecznie zwrócić samochodu. Przyjmuje się bowiem, że nie można odstąpić od umowy, jeśli wada jest nieistotna (art. 560 § 4 Kc).
Pozostałe dwa uprawnienia z rękojmi – naprawa i wymiana rzeczy z reguły nie będą miały zastosowania przy przekręconym liczniku. Naprawa nie wchodzi w grę, a samochód używany z dużym przebiegiem będzie mieć charakter rzeczy indywidualnej i niezamiennej. Ewentualna wymiana na inny nie jest zatem możliwa, chyba że na zasadzie ugody.
Pozostają więc obniżenie ceny i odstąpienie, opisane powyżej.
Kwestia dostarczenia samochodu
Przy rękojmi obowiązuje ogólna zasada, że ten kto wykonuje uprawnienia, powinien dostarczyć samochód do sprzedawcy. W przypadku odstąpienia od umowy należy samochód dostarczyć do poprzedniego właściciela, na jego koszt.
Wymóg dostarczenia samochodu nie będzie mieć jednak zastosowania, jeśli obniżamy cenę z powołaniem na dokumenty potwierdzające przekręcony licznik, bo w takim przypadku samochód nie jest potrzebny sprzedawcy do realizacji rękojmi.
Zabezpieczanie uprawnień na przyszłość – udowodnienie staranności przy zakupie
Warto w podstawowym zakresie sprawdzać pojazd pod kątem oczywistych niezgodności przebiegu już przy zakupie. Jest to o tyle ważne, że najczęstszym zarzutem do sprzedawcy zawodowego dochodzącego roszczeń jest powoływanie się na to, że sprzedawca o wadzie wiedział, a jeśli nawet nie wiedział- to dlatego, że przy zakupie nie zbadał samochodu w odpowiedni sposób i w odpowiednim czasie. A skoro tak, to na zasadzie art. 563 § 1 Kc po prostu utracił uprawnienia z rękojmi. Aby temu zapobiec, należy unikać oczywistych sytuacji, na przykład dokonując podstawowego sprawdzenia przekazywanych dokumentów i wpisów w serwisiehistoriapojazdu.gov.pl.
Żeby wzmocnić swoją pozycję, można rozważyć umieszczenie w dokumentach sprzedaży auta na naszą rzeczdeklaracji o zgodności licznika z przebiegiem lub chociażby zapewnienia, że klient-sprzedawca nie ma żadnej wiedzy o niezgodności między przebiegiem a licznikiem.
Dodatkowa odpowiedzialność klienta sprzedającego samochód w rozliczeniu
W najbliższym czasie wejdą w życie przepisy karne wprowadzające karalność zmiany wskazań licznika (art. 306a Kodeksu karnego). Prawo karne co do zasady nie działa wstecz, ale jeśli mamy ewidentne dowody na winę klienta (jedyny właściciel, jednoznaczne dowody z dokumentów), możemy zaznaczyć, na przykład jako argument w negocjacjach z nim, że sytuacja może być kwalifikowana jako przestępstwo oszustwa na naszą szkodę (art. 286 Kk).
Możliwa jest też dodatkowa odpowiedzialność odszkodowawcza klienta, który sprzedał nam samochód z przekręconym licznikiem. Jeśli taki samochód został sprzedany dalej konsumentowi, a ten realizował uprawnienia z rękojmi (na przykład odstąpienie od umowy, obniżenie ceny), istnieje możliwość dochodzenia odpowiedzialności za szkodę i utracony zysk od poprzedniego właściciela. Przykładowo, można odzyskać wydatki na roboczogodziny mechanika czy utraconą marżę na samochodzie.
Tekst opracował: Radca prawny Dariusz Brzozowski z Kancelarii Prawa Motoryzacyjnego – Motoprawnik.com
Członek Stowarzyszenia Prawników Rynku Motoryzacyjnego.
